Mazur

[Paweł Bochenek]

Witam

Zastanawiam mnie fakt, że etnonim "Mazur" stał się jednym z
najpopularniejszych nazwisk w Polsce - ok. 60 tys. osób. Jest tym samym
najpowszechniejszym etnonimem w Polsce, dużo dużo przed Polakiem, Niemcem,
Włochem, Czechem, Turkiem i in.
Ja można się domyśleć, największą frekwencję na w południowej Polsce.
Pytanie: jak to było w wieku mniej więcej XVIII (czyli wtedy gdy ostatecznie
kszałtowały się nazwiska) w poczuciem "obcości" (=odrębności) Mazura w
stosunku do "niemazurów". Czy zetknęliście się gdzieś w literaturze z tą
problematyką?

I pytanie drugie: czy znajdę gdzieś, coś w rodzaju listy historycznych
etnonimów, funkcjonujących kiedyś w Polsce a teraz już zupełnie zapomnianych?
(przykładowo "Koman").

pzdr., PB

[Mikolaj Machowski]

Post by Paweł Bochenek
Ja można się domyśleć, największą frekwencję na w południowej Polsce.
Pytanie: jak to było w wieku mniej więcej XVIII (czyli wtedy gdy ostatecznie
kszałtowały się nazwiska) w poczuciem "obcości" (=odrębności) Mazura w
stosunku do "niemazurów". Czy zetknęliście się gdzieś w literaturze z tą
problematyką?

IMO to nie tyle problem obcości Mazura, ale wielkości migracji z tego
rejonu. Mazowsze w tamtym okresie to najbiedniejszy rejon
Rzeczpospolitej.

m.

[Paweł Bochenek]

Post by Mikolaj Machowski

Post by Paweł Bochenek
Ja można się domyśleć, największą frekwencję na w południowej Polsce.
Pytanie: jak to było w wieku mniej więcej XVIII (czyli wtedy gdy ostatecznie
kszałtowały się nazwiska) w poczuciem "obcości" (=odrębności) Mazura w
stosunku do "niemazurów". Czy zetknęliście się gdzieś w literaturze z tą
problematyką?

IMO to nie tyle problem obcości Mazura, ale wielkości migracji z tego
rejonu. Mazowsze w tamtym okresie to najbiedniejszy rejon
Rzeczpospolitej.

Zgadza się.
Ale nie o to pytam. Może inaczej: dlaczego Ci mazurzy "dostali" nazwisko Mazur
a nie Nowak, Kwiecień, Kowal czy coś w tym stylu, czyli nazwiska powiedzmy
obojętnego semantycznie.
pzdr., PB

[Mikolaj Machowski]

Post by Paweł Bochenek

Post by Mikolaj Machowski

Post by Paweł Bochenek
Ja można się domyśleć, największą frekwencję na w południowej Polsce.
Pytanie: jak to było w wieku mniej więcej XVIII (czyli wtedy gdy ostatecznie
kszałtowały się nazwiska) w poczuciem "obcości" (=odrębności) Mazura w
stosunku do "niemazurów". Czy zetknęliście się gdzieś w literaturze z tą
problematyką?

IMO to nie tyle problem obcości Mazura, ale wielkości migracji z tego
rejonu. Mazowsze w tamtym okresie to najbiedniejszy rejon
Rzeczpospolitej.

Zgadza się.
Ale nie o to pytam. Może inaczej: dlaczego Ci mazurzy "dostali" nazwisko Mazur
a nie Nowak, Kwiecień, Kowal czy coś w tym stylu, czyli nazwiska powiedzmy
obojętnego semantycznie.

...

Być może to właśnie "Mazur" było obojętne. Migrujący byli osobnikami
przeciętnymi i jedynym elementem ich wyróżniającym było
pochodzenie.

m.

[emjarek]

Post by Mikolaj Machowski
Być może to właśnie "Mazur" było obojętne. Migrujący byli osobnikami
przeciętnymi i jedynym elementem ich wyróżniającym było
pochodzenie.

A ja myslalem zawsze ze element migrujacy (dobrowolnie) jest pracowity,
poszukujacy,przedsiebiorczy i odwazny.

A tego z przecietnoscia bym nie kojarzyl.
Gdyby Mazurzy byli tacy jak Pan pisze, to nazwano by ich
Nowakami.osobnokami , ktorych jedyna cecha wyrozniajaca byla "nowosc" w
danym miejscu.

[Wladyslaw Moskal]

Post by Paweł Bochenek
Witam
Zastanawiam mnie fakt, że etnonim "Mazur" stał się jednym z
najpopularniejszych nazwisk w Polsce - ok. 60 tys. osób. Jest tym samym
najpowszechniejszym etnonimem w Polsce, dużo dużo przed Polakiem, Niemcem,
Włochem, Czechem, Turkiem i in.

Witam,

ze stwierdzeniem;- etnonim "Mazur" stał się jednym z
najpopularniejszych nazwisk w Polsce - ok. 60 tys. osób. Jest tym samym
najpowszechniejszym etnonimem w Polsce, dużo dużo przed Polakiem, Niemcem,
Włochem, Czechem, Turkiem i in.,... trudno dyskutowac.

Poniewaz moj pradziad nosil nazwisko Mazur, chcialbym przedstawic moj
punkt widzenia na historie i etymologie tego nazwiska.

Adolf Pawinski w dziele "Polska XVI wieku" wydanym w 1883 przytacza spisy
z XVI wieku szlachty i czasem chlopow wg parafii. Nazwisko Mazur, jako juz
dosyc popularne, nosza chlopi w Wielkopolsce.
Nazwisko to takze wystepuje w Malopolsce, Czechach, na Slowacji, Ukrainie,
takze na terenie Wegier, Rumunii a w Rosji jako Mazurow. Zatem jest bardzo
starym nazwiskiem slowianskim - prof K/ Rymut wspomina, ze zostalo
odnotowane w Polsce juz w 1425 r.

Wedlug;
http://www.lo.olecko.pl/wim/sro.htm
Warmia i Mazury" - przewodnik; Bialystok 1994r.
Mazury to region etnograficzny w pólnocno - wschodniej czesci Polski,
zasiedlony w XIV - XVII w. przez osadników z Mazowsza. Okreslenie tych
obszarów przez Niemców Masurenland (Mazury) pojawia sie dopiero w XIX w.
[oficjalnie po administracyjnych reformach w Prusach w 1818 r.].
Okresleniem "masur" - mieszkaniec tego regionu, mialo wtedy w niemieckim
pogardliwe znaczenie [ jesli dobrz pamietam, znaczylo; czlowiek
nieokrzesany].

Zatem obecnie mieszkajacy pan Kowalski na Mazurach, jest Mazurem =
mieszkancem tego regionu. Natomiast ktos o nazwisku Mazur, pochodzacy z
okolic Warszawy nie jest Mazurem z ..Mazur, tylko Mazowszaninem o nazwisku
Mazur.

W wielu miejscowosciach w Malopolsce, wystepuje nazwisko Mazur razem
z nazwiskiem Maziarz. Zatem dr Jan Grzenia [Uniwersytet Śląski] ma racje,
ze .." Mazur pochodzi od elementu maz‑ o znaczeniu ‘smolić, brudzić; barwić’
(dziś znanego z wyrazu mazać), do którego dodano przyrostek ‑ur. Wyraz ten
znany jest od XV wieku".

Wedlug mnie, nazwisko Mazur jest nazwiskiem pochodzacym od zawodu; Mazur
jak i Maziarz to wytworcy "mazi" - smarowidla, bez ktorego kiedys nie
mogly byc wykorzystywane wozy, mlyny, rudnice, warsztaty tkackie, o czym
w obecnych czasach zapomniano. Tym samym, nazwisko Mazur moze byc lokalnym
nazwiskiem jak Kowal, ktory byl w kazdej wsi i nie musi oznaczac, ze
przodkowie Mazurow pochodzili z "nieistniejacego" przed zaborami regionu,
nazwanego dopiero przez Prusakow Masurenland.

Maziarz, wg danych prof K.Rymuta jest nazwiskiem "mlodszym" niz Mazur.


Kolo Stalowej Woli jest bardzo stara miejscowosc Turbia - w staropolskim
"turbia" oznacza ostoje tura. W okolicy jest znane nazwisko Tur, zatem
nazisko Turek znaczy syn Tura, a nie osobe o pochodzeniu tureckim.

I przy okazji - w okolicach Stalowej Woli znane jest nazwisko Woloszyn.
Wedlug mnie nalezy wiazac je ze staropolskim przezwiskiem
"woloszka" = czlowiek popedliwy, hulaka lub kobieta swobodnych obyczajow.
Zatem Woloszyn to syn "woloszki", a nie pochodzacy z Rumunii ... Woloch.

Z powazaniem,
Wladyslaw
[z Kanady]

[Paweł Bochenek]

Post by Wladyslaw Moskal
Wedlug mnie, nazwisko Mazur jest nazwiskiem pochodzacym od zawodu; Mazur
jak i Maziarz to wytworcy "mazi" - smarowidla, bez ktorego kiedys nie
mogly byc wykorzystywane wozy, mlyny, rudnice, warsztaty tkackie, o czym
w obecnych czasach zapomniano. Tym samym, nazwisko Mazur moze byc lokalnym
nazwiskiem jak Kowal, ktory byl w kazdej wsi i nie musi oznaczac, ze
przodkowie Mazurow pochodzili z "nieistniejacego" przed zaborami regionu,
nazwanego dopiero przez Prusakow Masurenland.

Mazur to etnonim, z tym bym raczej nie dyskutował :)
Mazur to mieszkaniec Mazowsza oczywiście w nieco innym ujęciu niż to się
współcześnie ujmuje.
Proszę zwrócić uwagę jak ładnie rozmieszczenie tego nazwiska pokrywa się z
rozmieszczeniem dialektów mazurzących.

Post by Wladyslaw Moskal
Kolo Stalowej Woli jest bardzo stara miejscowosc Turbia - w staropolskim
"turbia" oznacza ostoje tura. W okolicy jest znane nazwisko Tur, zatem
nazisko Turek znaczy syn Tura, a nie osobe o pochodzeniu tureckim.

Wątpię. Może po części miała miejsce ewolucja Tur->Turek. Wydaje mi się
jednak, że wtedy większą frekwencję powinno mieć nazwisko Tur a jest akurat
na odwrót: Tur - 1400 osób -> Turek - 13 tys.
Dla porównania:
Sarna - 3600 osób -> Sarnik/-iak 1000 osób
Jeleń 3800 -> Jeleńczyk/-ak - 60 osób
Wilk - 30 tys. -> Wilczak/-ek (i in.) - 11 tys. etc. etc.

W każdym razie etnonim Turek jest faktem, podobnie jak spora grupa nazwisk
tureckich np. Karabach, Karabuła czyli typu "Kara-" i in.

Post by Wladyslaw Moskal
I przy okazji - w okolicach Stalowej Woli znane jest nazwisko Woloszyn.
Wedlug mnie nalezy wiazac je ze staropolskim przezwiskiem
"woloszka" = czlowiek popedliwy, hulaka lub kobieta swobodnych obyczajow.

Które to jak najbardziej ma swój źródłosłów we Wołoszczyźnie właśnie.

Post by Wladyslaw Moskal
Zatem Woloszyn to syn "woloszki", a nie pochodzacy z Rumunii ... Woloch.

Może być i tak i tak.
Za etnonimem świadczy rozmieszczenie tego nazwiska w Polsce - przede wszystkim
tereny południowo-wschodnie.

pzdr., PB