Jacek Marcin Jaworski
2024-06-26 13:15:57 UTC
Komentarz Jacka Marcina Jaworskiego po przeczytaniu ks. pt. "300%
socjalizmu - Przodownicy pracy w PRL" aut. Andrzeja Janikowskiego, wyd.
Pruszyński i S-ka, Warszawa 2023r.
Forma: Ks. w twardej okładce sprawia wrażenie solidnej publikacji.
Jednak papier sprawia wrażenie podrzędnego gat. Ks. ma właściwą objętość
- mniej niż 300s. Co powoduje, że można ją dość szybko przeczytać.
Treść:
Ciekawe jest przytaczanie wyników osiąganych przez przodowników pracy
oraz nagród jakie oni dostawali. Pokazuje to, że przodownictwo w PRL
było fikcją, bo było zaprzeczeniem hasła "Jaka praca taka płaca.", bo
nagrody za rekordowe wyniki były minimalne i zupełnie nie adekwatne do
wyników ekonomicznych przodowników - można powiedzieć, że nagrody za
rekordy były po prostu szyderstwem z ambitnych ludzi pracy. Z treści ks.
dowiadujemy się, że np. mieszkanie dostawało się za przynależność do
partii komunistycznej PZPR a nie za wyniki w pracy.
W treści ks. znajdujemy dalsze dowody na to że współzawodnictwo było
propagandową fikcją, np. sprawa współzawodnictwa listonoszy:
cytat, s. 222.: "Problem w tym, do współzawodnictwa - odgórnie -
zaliczano tylko odległość między środkiem miejscowości A i środkiem
miejscowości B. [...] Mogło więc dochodzić - i dochodziło - do sytuacji
w której roznosiciel przebył 30 km, a do współzawodnictwa zaliczano mu 15."
Jeszcze gorzej potraktowano murarzy na osiedlu Praga II z brygad
Tadeusza Kszczota i Kowalczyka:
cytat, s. 223.: "[...] brygada Kowalczyka, która w ciągu kilku miesięcy
oszczędziła ponad 45tyś. sztuk cegły rozbiórkowej. [...]
Na łamach "Budowlańca Warszawskiego" żalił się rekordzista Kszczot: Tak
duże oszczędności [...] cieszyły naszą brygadę. Ale myśleliśmy wszyscy,
że coś nam od czasu do czasu kapnie za piękne wyniki. Tymczasem żadnych
nagród za oszczędne gospodarowanie cegłą nie otrzymujemy."
Szczyt szyderstwa z przodowników były "żółte karteczki", które mi od
razu kojarzą się z "żółtymi papierami" jakie ponoć daje się "czubkom"
dzięki którym dawniej można było się wykręcić od służby wojskowej i od
płacenia za bilety w autobusach i w tramwajach:
cytat, s. 269.: "W górnośląskich kopalniach dość powszechnie stosowano
premie za dodatkową płacę. Były to tak zwane żółte karteczki, którymi
nagradzało się ponadnormatywne wyniki."
Te "głodowe premie" i cytowane przykłady szykan są dowodem, na to że w
PRL ambitnych ludzi pracy szykanowano. Ja sam osobiście doświadczyłem
podobnego traktowania w III Rzeczy (pospolitej), m.in. gdy w 2019r. po
6mieś. od mojego zatrudnienia, produkt mojego zespołu Posnet Pospay
Online zdobył I nagrodę na ogólnopolskich targach branżowych Retailshow.
Mój zespół nawet na tych targach nie był, ani nie dostał złamanego
grosza za to osiągnięcie. Jedynie nasz szef (on prowadził w Gdyni firmę
Posbit.pl który był podwykonawcą warszawskiego Posnetu) wstydliwie nam
powiedział, że Pospay zdobył nagrodę. Ale początkowo nie wiedzieliśmy
nawet na jakich targach tą nagrodę nam przyznano. Nigdy też nie
zobaczyliśmy ani statuetki ani dyplomu (nawet nie wiem co właściwie
wręczano na pamiątkę przyznania I nagrody na tych targach).
To co razi w ks. to brak precyzji w oznaczaniu źródeł bibliograficznych.
Autor całkowicie pominął dokładne podawanie źródła z jakiego pochodzą
cytaty (jedynie na s. 283 rzuca listą tytułów prasowych z czasów PRL).
To oznacza mataczenie, bo w przyszłości nie jest możliwe odtworzenie
procesu badawczego aut. A odtwarzalność wyników badań jest podstawową
kwestią w pracy naukowej. W jakim celu aut. mataczy? Co chce ukryć?
Możemy się tylko domyślać: np. uzasadnieniem powrotów z bogatego Zachodu
do zrujnowanej po wojnie Polski i zaangażowaniem we współzawodnictwo
mogły być poza materialne korzyści dla przodowników (czyli dupy, albo
lodziarze - w zależności od preferencji).
Po za tym w ks. jest pewna osobliwość: z roz. pt. "Panie i panowie:
Wincenty Pstrowski" dowiadujemy się:
cytat, s. 19.: "Historia polskiego przodownictwa, to znaczy rywalizacji
na wielką skalę, zaczęła się tak na prawdę w lecie 1947r.[...]"
Wtedy Wincenty Pstrowski publicznie przystąpił do współzawodnictwa:
cytat, s. 21.: "27 lip. 1947r. podpisał się pod listem otwartym do
górników wydrukowanym w prasie całego kraju[...]"
Natomiast w roz. pt. "Symptomy kryzysu" czytamy:
cytat, s. 220.: "Już na pocz. 1949r. w "Przeglądzie Górniczym" w art.
poświęconym współzawodnictwu, pojawiły się pierwsze, dość ciche jeszcze,
głosy krytyczne."
Dla mnie te dwa wydarzenia są b. bliskie w czasie. Z treści ks. wynika,
że zenit współzawodnictwa przypadał na plan 6 letni (1949-1955).
Ciekawe jest też to, że w późnym PRL-u współzawodnictwo zostało
wygaszone w cywilu, natomiast było rozwijane i prężnie praktykowane w
resortach siłowych (MO, SB i w wojsku) i to do samego końca PRL.
Ciekawe jest przedstawienie drobiazgowego systemu punktacji w resortach
siłowych (opartego o p. dodatnie i ujemne). Ks. tego nie podaje, ale nie
zdziwiłbym się gdyby się okazało, że w III Rzeczy resorty siłowe po
cichu dalej są oceniane w duchu współzawodnictwa.
Podsumowanie:
Rewelacje:
+ Arcyciekawa tematyka ks.
+ Przystępna forma (j. i obj.). Oznacza to przestrzeganie zasad retoryki
i poetyki, czyli ekonomi językowej;
+ Porządne wydanie (w twardych okładkach).
Zalety:
+ Dobre zarysowanie epoki, tematu i osób.
Wady:
- Tani papier;
- Mało fotografii;
- Brak odwołań do fotografii z treści ks.
Partactwa:
- Brak szczegółowej bibliografii. W ks. o tematyce historycznej oznacza
to mataczenie uniemożliwiające odtworzenie procesu badawczego aut.
socjalizmu - Przodownicy pracy w PRL" aut. Andrzeja Janikowskiego, wyd.
Pruszyński i S-ka, Warszawa 2023r.
Forma: Ks. w twardej okładce sprawia wrażenie solidnej publikacji.
Jednak papier sprawia wrażenie podrzędnego gat. Ks. ma właściwą objętość
- mniej niż 300s. Co powoduje, że można ją dość szybko przeczytać.
Treść:
Ciekawe jest przytaczanie wyników osiąganych przez przodowników pracy
oraz nagród jakie oni dostawali. Pokazuje to, że przodownictwo w PRL
było fikcją, bo było zaprzeczeniem hasła "Jaka praca taka płaca.", bo
nagrody za rekordowe wyniki były minimalne i zupełnie nie adekwatne do
wyników ekonomicznych przodowników - można powiedzieć, że nagrody za
rekordy były po prostu szyderstwem z ambitnych ludzi pracy. Z treści ks.
dowiadujemy się, że np. mieszkanie dostawało się za przynależność do
partii komunistycznej PZPR a nie za wyniki w pracy.
W treści ks. znajdujemy dalsze dowody na to że współzawodnictwo było
propagandową fikcją, np. sprawa współzawodnictwa listonoszy:
cytat, s. 222.: "Problem w tym, do współzawodnictwa - odgórnie -
zaliczano tylko odległość między środkiem miejscowości A i środkiem
miejscowości B. [...] Mogło więc dochodzić - i dochodziło - do sytuacji
w której roznosiciel przebył 30 km, a do współzawodnictwa zaliczano mu 15."
Jeszcze gorzej potraktowano murarzy na osiedlu Praga II z brygad
Tadeusza Kszczota i Kowalczyka:
cytat, s. 223.: "[...] brygada Kowalczyka, która w ciągu kilku miesięcy
oszczędziła ponad 45tyś. sztuk cegły rozbiórkowej. [...]
Na łamach "Budowlańca Warszawskiego" żalił się rekordzista Kszczot: Tak
duże oszczędności [...] cieszyły naszą brygadę. Ale myśleliśmy wszyscy,
że coś nam od czasu do czasu kapnie za piękne wyniki. Tymczasem żadnych
nagród za oszczędne gospodarowanie cegłą nie otrzymujemy."
Szczyt szyderstwa z przodowników były "żółte karteczki", które mi od
razu kojarzą się z "żółtymi papierami" jakie ponoć daje się "czubkom"
dzięki którym dawniej można było się wykręcić od służby wojskowej i od
płacenia za bilety w autobusach i w tramwajach:
cytat, s. 269.: "W górnośląskich kopalniach dość powszechnie stosowano
premie za dodatkową płacę. Były to tak zwane żółte karteczki, którymi
nagradzało się ponadnormatywne wyniki."
Te "głodowe premie" i cytowane przykłady szykan są dowodem, na to że w
PRL ambitnych ludzi pracy szykanowano. Ja sam osobiście doświadczyłem
podobnego traktowania w III Rzeczy (pospolitej), m.in. gdy w 2019r. po
6mieś. od mojego zatrudnienia, produkt mojego zespołu Posnet Pospay
Online zdobył I nagrodę na ogólnopolskich targach branżowych Retailshow.
Mój zespół nawet na tych targach nie był, ani nie dostał złamanego
grosza za to osiągnięcie. Jedynie nasz szef (on prowadził w Gdyni firmę
Posbit.pl który był podwykonawcą warszawskiego Posnetu) wstydliwie nam
powiedział, że Pospay zdobył nagrodę. Ale początkowo nie wiedzieliśmy
nawet na jakich targach tą nagrodę nam przyznano. Nigdy też nie
zobaczyliśmy ani statuetki ani dyplomu (nawet nie wiem co właściwie
wręczano na pamiątkę przyznania I nagrody na tych targach).
To co razi w ks. to brak precyzji w oznaczaniu źródeł bibliograficznych.
Autor całkowicie pominął dokładne podawanie źródła z jakiego pochodzą
cytaty (jedynie na s. 283 rzuca listą tytułów prasowych z czasów PRL).
To oznacza mataczenie, bo w przyszłości nie jest możliwe odtworzenie
procesu badawczego aut. A odtwarzalność wyników badań jest podstawową
kwestią w pracy naukowej. W jakim celu aut. mataczy? Co chce ukryć?
Możemy się tylko domyślać: np. uzasadnieniem powrotów z bogatego Zachodu
do zrujnowanej po wojnie Polski i zaangażowaniem we współzawodnictwo
mogły być poza materialne korzyści dla przodowników (czyli dupy, albo
lodziarze - w zależności od preferencji).
Po za tym w ks. jest pewna osobliwość: z roz. pt. "Panie i panowie:
Wincenty Pstrowski" dowiadujemy się:
cytat, s. 19.: "Historia polskiego przodownictwa, to znaczy rywalizacji
na wielką skalę, zaczęła się tak na prawdę w lecie 1947r.[...]"
Wtedy Wincenty Pstrowski publicznie przystąpił do współzawodnictwa:
cytat, s. 21.: "27 lip. 1947r. podpisał się pod listem otwartym do
górników wydrukowanym w prasie całego kraju[...]"
Natomiast w roz. pt. "Symptomy kryzysu" czytamy:
cytat, s. 220.: "Już na pocz. 1949r. w "Przeglądzie Górniczym" w art.
poświęconym współzawodnictwu, pojawiły się pierwsze, dość ciche jeszcze,
głosy krytyczne."
Dla mnie te dwa wydarzenia są b. bliskie w czasie. Z treści ks. wynika,
że zenit współzawodnictwa przypadał na plan 6 letni (1949-1955).
Ciekawe jest też to, że w późnym PRL-u współzawodnictwo zostało
wygaszone w cywilu, natomiast było rozwijane i prężnie praktykowane w
resortach siłowych (MO, SB i w wojsku) i to do samego końca PRL.
Ciekawe jest przedstawienie drobiazgowego systemu punktacji w resortach
siłowych (opartego o p. dodatnie i ujemne). Ks. tego nie podaje, ale nie
zdziwiłbym się gdyby się okazało, że w III Rzeczy resorty siłowe po
cichu dalej są oceniane w duchu współzawodnictwa.
Podsumowanie:
Rewelacje:
+ Arcyciekawa tematyka ks.
+ Przystępna forma (j. i obj.). Oznacza to przestrzeganie zasad retoryki
i poetyki, czyli ekonomi językowej;
+ Porządne wydanie (w twardych okładkach).
Zalety:
+ Dobre zarysowanie epoki, tematu i osób.
Wady:
- Tani papier;
- Mało fotografii;
- Brak odwołań do fotografii z treści ks.
Partactwa:
- Brak szczegółowej bibliografii. W ks. o tematyce historycznej oznacza
to mataczenie uniemożliwiające odtworzenie procesu badawczego aut.